Geri sayım başladı, o tarihe dikkat! Büyük patlamalara neden olabilir

Evren, her anında keşfetmeye değer sırlarla dolu. Yıldızlar, gezegenler ve gök cisimleri, gökyüzünü her gece farklı bir hikâye ile süslüyor. Her biri, izleyicilerine benzersiz bir gösteri sunuyor. Her biri, kendi zamanında ve mekânında, izleyicilerine farklı bir hikâye anlatıyor. 

Bu muazzam gösterinin bir parçası olmak, doğanın sunduğu en özel anları yaşamak demek. Nisan ayı ise gökyüzü gözlemcileri için adeta bir kutlama dönemi. Ay, gezegenler ve meteorlar, gökyüzünü süsleyerek astronomi meraklılarına ve doğa severlere unutulmaz bir nisan ayı yaşatacak.

‘YEDİ KIZ KARDEŞLER’ OLARAK BİLİNİYOR
1 Nisan: Ay, Ülker Yıldız Kümesi’ni ziyaret ediyor

1 Nisan gecesi, Ay, Boğa takımyıldızındaki Ülker yıldız kümesinin hemen yanından geçecek. Ülker, çıplak gözle kolayca görülebilen en parlak yıldız kümelerinden biri olup, ‘Yedi Kız Kardeşler’ olarak da biliniyor. 

Bu küme, yaklaşık 410 ışık yılı uzaklıkta ve 1000’den fazla yıldız içeriyor, ancak bunlardan sadece altı tanesi çıplak gözle görülebilecek kadar parlak. Ülker, 100 milyon yıldan daha az yaşında olduğu tahmin edilen genç yıldızlardan oluşuyor ve bunlar, dünyadan gözlemlendiğinde parlak mavi renkleriyle dikkat çekiyor. 

Bu özel geçiş sırasında, hilal şeklindeki Ay’ın görüntüsü, Ülker’in ışıklarıyla birleşerek büyüleyici bir manzara oluşturacak. Bu olay hem astronomi meraklıları hem de sıradan gözlemciler için etkileyici bir fırsat sunuyor.

AY DÜNYADAN EN UZAK NOKTASINA ULAŞARAK SÖNÜK HALE GELECEK
13 Nisan: Pembe Ay ve Mikro Ay görünümü

Nisanın dolunayı, ‘Pembe Ay’ olarak adlandırılacak. Ancak, bu isim Ay’ın renginden değil, zamanlamasından kaynaklanıyor. Çiftçilerin takvimine göre, bu isim ilkbaharın erken döneminde çiçeklenen yosun pembesi sürüngen floksasına atıfta bulunuyor. 13 Nisan’daki bu dolunay aynı zamanda bir mikro ay olacak, yani Ay dünyadan en uzak noktasına ulaşarak normalden daha küçük ve daha sönük hale gelecek. 

Ay, yaklaşık 252 mil (yaklaşık 405,6 kilometre) uzaklığa ulaşarak, gökyüzünde olağanüstü bir manzara yaratacak. Mikro aylar, süper ayların tersine, Ay’ın daha küçük ve daha zayıf görünmesini sağlar. Bu özellik, teleskopla veya çıplak gözle yapılan gözlemler için çok ilginç olabilir, çünkü Ay’ın yüzeyi, daha önce hiç olmadığı kadar belirginleşmiş küçük detaylarla gözlemlenebilir. Ayrıca, ‘Pembe Ay’ isminin kökeni, halk arasında eski zamanlardan gelen geleneklere dayandığı için, bu olay tarihsel bir öneme de sahip.

SIRA DIŞI BİR GÖSTERİ
17 Nisan: Gezegenler birleşiyor

Erken saatlerde, Güney Yarımküre’de gökyüzü, Merkür, Venüs, Satürn ve Neptün’ün birbirine yakın hizalanmasıyla parlayacak. Bu, gezegenlerin oldukça alçakta bir araya gelerek sıra dışı bir gösteri sunmasına yol açacak. Venüs, Güneş ve Ay’dan sonra gökyüzündeki en parlak nesne olduğu için kolayca fark edilebilir.

Merkür ve Venüs, çıplak gözle görülebilecek kadar parlakken, Satürn ve Neptün daha sönük olacak ve sadece teleskopla gözlemlenebilecek. Venüs, bu dönemde özellikle dikkat çekici olacak çünkü bu gezegen, akşam veya sabah gökyüzünde, ‘akşam yıldızı’ veya ‘sabah yıldızı’ olarak adlandırılıyor.

Bu gezegenlerin hizalanması, gökyüzü gözlemcileri için nadir bir fırsat sunuyor. Kuzey Yarımküre’de, bu hizalanmayı gözlemlemek biraz daha zor olabilir çünkü gökyüzü daha parlak olacak ve gezegenler bu yüzden belirgin olmayabilir. Ancak yine de Venüs, her zaman olduğu gibi, parlaklığıyla dikkat çekecek.

ÇOK ETKİLEYİCİ
21 Nisan: Merkür’ün en büyük batı uzaması

21 Nisan, Merkür’ü gözlemlemek isteyenler için harika bir fırsat sunuyor. Bu tarihte, Merkür yörüngesinde Güneş’ten en uzak olduğu iki noktadan biri olan en büyük batı uzamasına ulaşacak. Yani, Merkür, Güneş’e en uzak konumuna gelerek sabah gökyüzünde çok daha net bir şekilde gözlemlenebilir olacak. 

Merkür, Güneş’e çok yakın bir yörüngede hareket ettiğinden, genellikle güneş ışığı tarafından bastırılır ve bu yüzden gözlemler sınırlıdır. Ancak en büyük batı uzaması sırasında, gezegen en iyi şekilde izlenebilir. 

Merkür’ü gözlemlerken, dikkat edilmesi gereken en önemli şey, doğrudan güneşe bakmamak… Gözlemler için, dürbün veya teleskop kullanılabilir ve bu, gökyüzünü keşfetmek isteyenler için benzersiz bir deneyim sunar. Gözlem sırasında, özellikle sabah saatlerinde Merkür’ün izlenmesi son derece etkileyici…

1922 VE 1980’DE PATLAMALAR GÖRÜLMÜŞTÜ
21-22 Nisan: Lyrid Meteor Yağmuru zirveye ulaşacak

Lyrid meteor yağmuru, her yıl nisan ayında gerçekleşen ve astronomi meraklıları tarafından sabırsızlıkla beklenen bir olay. 15-29 Nisan tarihleri arasında izlenebilecek olan bu meteor yağmuru, özellikle 21-22 Nisan gecelerinde zirveye ulaşacak. 

Lyrid meteorlarının hızla ilerlemesi, gece gökyüzünde iz bırakan parlak çizgiler oluşturuyor. Özellikle şanslı bir gözlemci, bazı meteorların birkaç saniye boyunca belirgin izler bırakmasına tanık olabilir. Bu meteor yağmuru, esas olarak, Comet Thatcher’ın bıraktığı enkaz akışından kaynaklanıyor.

Kuyruklu yıldızın yörüngesi, güneş sisteminin düzlemine neredeyse dik olduğu için, bu meteor yağmurunun her yıl güvenilir şekilde gözlemlenebilmesini sağlıyor. Lyrid yağmuru, geçmişi MÖ 687’ye kadar dayanan çok eski bir meteor ve her yıl, gökyüzünü adeta bir yıldız kayması şenliğine dönüştürüyor. Eğer ışık kirliliğinden uzak bir bölgede bulunuyorsanız, saatte 20’ye kadar meteor görmek mümkün. 

Ayrıca, Lyrid’ler arasında bazı ateş topları da görülebilir; bunlar, daha büyük ve parlak meteorlar olup, atmosfere girdiğinde oldukça etkileyici bir şekilde yanarlar. Lyrid meteorları, bazen meteor patlamaları yaratabilir; örneğin 1922 ve 1980 yıllarında saatte yüzlerce meteor kayması gözlemlendi. Bu tür patlamalar, Lyrid yağmurunun ne kadar etkileyici bir gösteri sunduğunun en güzel örnekleri…

GÜLEN BİR YÜZ ŞEKLİNİ ALACAK
25 Nisan: Galaktik Gülümseme ve Dünya Işığı

25 Nisan sabahı, gökyüzünde Venüs ve Satürn, birbirlerine çok yakın olacak ve hilal şeklindeki Ay’ın hemen yakınında bulunacaklar. Bu hizalanma, hayal gücüne hitap eden bir şekil oluşturacak ve gözlemciler, ‘gülen bir yüz’ şeklini görebilecekler.

Bu durum, yalnızca gökyüzünü güzelleştirmekle kalmayacak, aynı zamanda bilimsel açıdan da ilgi uyandıracak. Ay’ın karanlık yüzeyinde görülen ‘dünya ışığı’, dünyadan yansıyan ışıktan kaynaklanan bir parıltı ve bu da izleyicilere eşsiz bir görsel deneyim sunuyor.

YILDIZ ŞÖLENİ
27 Nisan: Yeni Ay ve yıldız gözlemi için en ideal zaman

27 Nisan’daki yeni ay, gökyüzü gözlemi için mükemmel bir fırsat sunuyor. Ay’ın tamamen kararmış olması, astronomik gözlemler için ideal bir ortam yaratacak. Bu gece, yıldız kümeleri, gezegenler, bulutsular ve galaksiler gibi zayıf gök cisimleri, teleskopla çok daha net şekilde görülebilir. Ayrıca, bu yeni ay, Süper Ay’ın dünyaya en yakın olduğu zamana denk geliyor, ancak bu gece Ay görünmeyecek. Bu durum, yıldız gözlemcilerinin yıldızlara odaklanabilmesi için mükemmel bir fırsat sağlıyor.

National Geographic’in ‘7 night sky events to see in April, from a meteor shower to the ‘pink moon’ başlıklı haberinden derlenmiştir.