Sabah güne normal başlayan ama birden istifa eden çalışanların hikayeleri pek çok diziye ve filme konu olur. Ayakları işe geri geri giden birçok çalışanın da hayalidir istifa. Fakat ödenmesi gereken taksitler, kira gibi zorunluluklar, şirketlerin sunduğu bazı imkanlar ya da konfor alanının dışına çıkmak gibi endişeler bu adımı atmamız konusunda bizi tutar.
Evet istifa son yılların en popüler ifadelerinden biri. Belki de çalışma hayatında üzerine en çok araştırma yapılan konu. Senelerdir “büyük istifa”, “sessiz istifa” gibi yeni olgularla karşılaşıyoruz. Geçtiğimiz günlerde de arka arkaya yayımlanan iki büyük araştırma çalışanların istifa etme konusunda eskisine oranla daha az çekincesi olduğunu ortaya koyuyor.
Hatta araştırmalardan biri konuyu yapay zeka üzerinden ele alıyor ve yapay zekanın birçok meslek kolunu tehdit etmesine rağmen çalışanların 4’te birinden fazlasının gelecek bir yıl içinde istifa etmeyi planladığını ortaya koyuyor. Diğeri ise çalışanların artık sessiz değil, “sesli istifa” ettiğine dikkat çekiyor. Peki, çalışanların böyle tutumlar sergilemesinin ardında ne yatıyor? Şirketler bu tutum karşısında nasıl önlemler alabilir?
Yüzde 26’sı bir sene içinde istifa edecek
İlk araştırma, PwC tarafından hazırlanmış; çarpıcı veriler sunuyor. Verilere göre, küresel çapta yaşanan Büyük İstifa trendinin başlattığı dönüşümün ardından işten ayrılma oranları Nisan ayında 2019 seviyelerine düştü. Ancak özellikle yönetici asistanı gibi uzmanlaşmamış ofis çalışanlarının yüzde 26’sının gelecek 12 ay içinde iş değiştirmek istediği araştırmanın sunduğu dikkat çekici verilerden biri. Bu oranın geçen yıl yüzde 19 olduğuna işaret edilen çalışmaya katılanların sayısı ise 54 bin. 46 ülke ve bölgede gerçekleştirilen araştırmada işçilere, yapay zeka ve ekonomik değişime yönelik tutumları soruldu.
12 ay içinde istifa etmeyi planlayan uzmanlaşmamış ofis çalışanlarının sayısı artmakta. Fotoğraf: FreepikAraştırmada ayrıca, gelecek yıl işten ayrılmayı planlayan ofis çalışanlarının yapay zekayla rekabete girme ihtimallerinin de giderek güçlendiğine ve yeni beceriler edinmenin kritik hale geldiğine işaret ediliyor.
Gallup’un dünyanın farklı bölgelerinden 122 binden fazla kişiyle yaptığı araştırma ise, çalışanların yüzde 18’i direkt istifa ediyor, yüzde 59’u ise sessiz istifa halinde. Araştırmaya göre, yüzde 18’lik kesim, işten tamamen kopuk durumda. Gallup, düşük çalışan bağının küresel ekonomiye kaybını 8.8 trilyon dolar olarak belirtiyor.
Araştırmanın yazarı Jim Harter, bahse konu çalışanların şirketten kopuk olduklarını ve hatta orayı sevmediklerini aktarıyor. Harter, “Sesli istifacılar, çok büyük ihtimalle iş buldukları anda hızlıca iş değiştirebilirler ve bunu yapmak için çok da paraya ihtiyaç duymuyorlar” demekte.
‘Hiçbir planım yok, sadece istifa etmek istiyorum’
Kriptokoin.com’a konuşan 33 yaşındaki tercüman M.A. ise, iki kere istifa ettiğini ama şirketin zam teklifiyle geldiğini belirterek, “Şimdi zam bekliyorum. Zam yapmazlarsa kesin bırakacağım, aslında yaparlarsa da bilmiyorum, İstanbul’da yaşamak zor…” diyor.
Yeni istifa akımının, sessiz istifacıları geçtiği belirtilmekte. Fotoğraf: FreepikÇeviri, yapay zekanın ilk dahil olduğu alanlardan biri ve bu alanda da giderek iyileşmekte. Yapay zekanın mesleğindeki bu gelişiminin korkutucu olduğunu belirten M.A., “Hep bir B planı oluşturmam gerekiyor gibi hissediyorum. Diğer yandan, illa ki yapay zekanın yapamayacağı şeyler olur diye düşünüyorum” ifadesine yer veriyor. İstifa süreciyle ilgili herhangi bir plan yapmadığını da aktaran M.A., “Tabii herkes önce iş bulup istifa ediyor. Taktiğim falan yok, gerçekten istifa etmek istiyorum” diyor.
‘Ülkemizde iş gücü ucuz’
Kriptokoin.com’a değerlendirmelerde bulunan yönetim bilimci Prof. Dr. Ata Özdemirci de yapay zekanın ilk etkileyeceği alanın uzmanlık alanı olmayan iş grupları olduğunu ifade ediyor. “Yaptığın işte birini yetiştirmek için gereken zaman kısaysa, yapay zeka ilk seni vuruyor. Yıllar ve yetenekler gerekiyorsa sen devam edeceksin” diyen Özdemirci, yapay zekanın ilerleyiş hızını etkileyen noktalardan birinin iş gücü ücretleri olduğunun altını çiziyor. Özdemirci, ülkemizde iş gücünün ucuz olduğunu belirterek, bu nedenle Türkiye’de yapay zekanın iş gücünün yerini almasına zaman olduğu kanaatini dile getiriyor.
Çalışanların istifa etmesindeki nedeni de uzaktan çalışma imkanıyla ilişkilendiren Özdemirci, sözlerine şöyle devam ediyor:
“Evden çalışma olanaklarının artması insanların iş-özel hayat dengesinde ‘belki biraz daha az para ama daha çok özel hayat‘ şeklinde tercihlerde bulunmasını sağladı. İnsanlar daha ucuz kiralı yerlere taşınarak daha uzaktan yapılabilir işlere yönelmiş olabilir. Artık hemen herkes özel hayatının kıymetini anlamış durumda.”
Jim Harter da artan istifaların özünde yönetim meselesinin yattığını vurguluyor. Ardında, verilen işle uyumsuzluk ve patrona duyulan güvende azalma gibi sorunlar yattığını dile getiren Harter, çalışanlarla hafta bir verimli bir konuşma gerçekleştirmenin, örneğin uzaktan mı ofisten mi mesai gibi konulara birlikte karar verilmesinin ve çalışanların önceliklerinin tartışılmasının önemine dikkat çekiyor.
Ek kaynaklar: Bloomberg, Insider
